Üçüncü haftasına giren Sudan’daki çatışmalarda hayatını kaybedenlerin yanı sıra evlerini terk ederek komşu ülkelere sığınanların sayısı da hızla artıyor.
Sudan’da tahliyelere izin vermek için ilan edilen 72 saatlik ateşkese rağmen bu sabahtan bu yana başkent Hartum’a hava saldırıları ve top mermileri isabet ediyor. Üçüncü haftasına girerken çatışmalarda yüzlerce sivil hayatını kaybederken, onbinlercesi komşu ülkelere kaçtı.
Yabancı ülkeler ise diplomatlarını ve vatandaşlarını bir an önce ülkeye tahliye etmek için çalışmalarını sürdürüyor.
Ateşkesi kim ihlal etti?
ABD ve diğer dış güçlerin çabalarının ardından açıklanan nihai ateşkesin Pazar günü yerel saatle gece yarısı sonuçlanması bekleniyor.
Ancak başkentten haber kaynaklarına konuşanlar, savaş uçaklarının ve uçaksavar silahlarının sesine uyandıklarını söylediler.
Sudan ordusuyla çatışan paramiliter Hızlı Destek Güçleri (HDK), Cumartesi günü Omdurman kenti üzerinde bir ordu savaş uçağını düşürdüklerini ve orduyu ateşkesi ihlal etmekle suçladıklarını duyurdu.
HDK Genel Başkanı Orgeneral Hamdan Dakalu, İngiliz yayın kuruluşu BBC’ye verdiği röportajda Sudan ordusu komutanı Orgeneral Abdulfettah Burhan’ın “güvenilmez” olduğunu söyledi ve onu “ihanet” ile suçladı.
Ordu iddialar hakkında yorum yapmazken, haber ajansları ateşkesi hangi tarafın ihlal ettiğine dair bilgileri doğrulayamadıklarını söylüyor. Orgeneral Burhan’ın ordusu, HDK’yı önceki ihlallerle suçladı ve “ayaklanma” bitene kadar mücadeleye devam edeceklerini açıkladı.
Orgeneral Burhan, komşu ülkeler Çad, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Nijer’den “paralı askerlerin” kargaşadan yararlanmak için ülkeye akın ettiğini söylüyor.
Sivil ölümler ve göç
Çatışmalarda ölümleri yakından izleyen Sudan Tabipler Birliği, Cumartesi günü yaptığı açıklamada, çatışmalarda 411 sivilin öldüğünü ve 2 binden fazla sivilin yaralandığını duyurdu.
BM verilerine göre bu rakam daha da yüksek. Ülkeyi saran şiddet olaylarında en az 512 kişi öldü, 4 binden fazla kişi yaralandı. Ancak gerçek rakamın bu rakamların çok üzerinde olduğu düşünülüyor.
Birleşmiş Milletler’e göre, çatışmalar nedeniyle en az 75.000 kişi yerinden edildi. En çok terk edilen şehirler arasında Nil’in karşı yakasındaki başkent Hartum, başkenti ikizi olarak adlandırılan Omdurman ve Bahri yer alıyor. Bu şehirlerin toplam nüfusunun 10 milyon olduğu iddia ediliyor. Ülkenin toplam nüfusu 46 milyon.
Dünya Gıda Programı ayrıca, ülkedeki şiddetin 15 milyon insanın zaten açlığa düşmemesi için yardıma ihtiyacı olduğu ülkede milyonlarca kişinin daha bu tehlikeyle karşı karşıya olduğu konusunda uyarıda bulundu.
Mültecilerin durumu ve Darfur
Ancak BM verilerine göre yaklaşık 50 bin kişi başka ülkelere sığındı. Çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan mülteciler komşu ülkeler Çad, Mısır, Güney Sudan ve Orta Afrika Cumhuriyeti’ne kaçtı. Ancak bu göçün bölgede istikrarsızlığı körükleyebileceğinden endişe ediliyor.
Ayrıca sistematik olarak etnik kökenlere bağlı ölümlerin yaşandığı Sudan’ın, Sudan’ın batısındaki Darfur bölgesinde yeniden şiddet olaylarına yol açma tehlikesine dikkat çekiliyor.
BM, en az 96 kişinin hayatını kaybettiği Darfur’daki durumu “endişe verici” olarak tanımadı ve personelini tahliye ettiğini duyurdu. Sınır Tanımayan Doktorlar, bölgede yağma, yıkım ve kundakçılığın arttığını bildirdi.
Son tahliye durumu
Sudan’daki ateşkesten yararlanan yabancı ülkeler, olabildiğince çok vatandaşı tahliye etmek için çabalarını artırdı.
Milli Savunma Bakanlığı, Türk vatandaşlarını tahliye etmeye giden uçakların Sudan’dan sağ salim ayrıldığını ve saatler içinde Antalya’ya iniş yaptığını açıkladı. Bakanlıktan yapılan sosyal medya açıklamasında, bu uçaklar arasında silahlı tacize uğrayan bir uçak olduğu bilgisi verildi.
İngiltere bugün 1500 civarında vatandaşını ve yakınlarını ülkeden tahliye ettiğini ve operasyonlarına son verdiğini duyurdu. ABD, 300’e yakın vatandaşının hava, kara ve deniz yoluyla tahliye edildiğini duyurdu. Avustralya, 130 vatandaşını ülkeye tahliye ettiğini açıkladı.
Suudi Arabistan, çoğu diğer ülke vatandaşları olan 4 bin 879 kişiyi tahliye ettiğini açıkladı. Hindistan Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre bölgeden 2 bin 400 Hindistan vatandaşı tahliye edildi. İran’ın ise 65 vatandaşını bölgeden çıkardığı bildirildi.
